Dla rodziców...

PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH

PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

Rozporządzenie

Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 23 grudnia 2008 r.

(Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)

W celu zapoznania się z dokumentem proszę o kliknięcie w opcję "czytaj więcej".

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju

i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne

w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze

pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość

wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich

potrzeb rozwojowych.

Celem wychowania przedszkolnego jest:

1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności

intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej

orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia

sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów

i porażek;

4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych

relacjach z dziećmi i dorosłymi;

5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci

o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa

w zabawach i grach sportowych;

7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym

oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały

dla innych;

8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności

wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;

9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy

rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;

10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich

ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości

i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola.

W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać

się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.

  2

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać

i kształcić dzieci w następujących obszarach:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i

dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują;

grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;

2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać

w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych;

3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać

skutki swoich zachowań;

4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które

wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać

i szykanować innych;

5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu

można podawać takie informacje.

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych.

Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;

2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po

sobie;

3) samodzielnie korzysta z toalety;

4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie

lub kradzież;

5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem

artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;

2) mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;

3) uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi

o ważnych sprawach;

4) w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu

i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności

manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i

obserwowanych zmianach);

2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do

tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;  3

3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się moŜe zdarzyć.

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;

2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że

przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;

3) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest

dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;

4) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym,

w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc,

umie o nią poprosić;

2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków

transportu;

3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;

4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych

(np. środków czystości);

5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu

i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

7. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie,

przedstawieniu, w teatrze, w kinie;

2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem

i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).

8. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie

uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;

2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża

je, pląsając lub tańcząc;

3) tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych

przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;

4) w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.

9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami i

dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;  4

2) umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu

elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych

kompozycji i form konstrukcyjnych;

3) wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą

zieleni i architekturą wnętrz).

10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie

zainteresowań technicznych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów

(np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa („potrafię to zrobić”) i odczuwa radość

z wykonanej pracy;

2) używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;

3) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie

domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy

korzystaniu z nich.

11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych

pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraŜa się na niebezpieczeństwo

wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki

w mroźną pogodę;

2) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie

padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich

możliwości.

12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na

polu, na łące, w lesie;

2) wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa,

bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);

3) potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach

roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę.

13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;

2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach

lub na innych zbiorach zastępczych;

3) ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami

porządkowymi;

4) rozróżnia  stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów

w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;

5) wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa

za stopą;  5

6) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu:

narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej

strony kartki;

2) potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i

zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

3) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do

rysowania, wycinania i nauki pisania;

4) interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;

5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;

6) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia

głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;

7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często

stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) wymienia imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;

2) zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje się

w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;

3) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;

4) nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii

Europejskiej;

5) wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.

Zalecane warunki i sposób realizacji.

W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci

w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje zagospodarowania czasu

przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:

1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci

bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);

2) co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci – jedną czwartą czasu),

dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są

tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace

gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);

3) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane

według wybranego programu wychowania przedszkolnego;

4) pozostały czas – dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej

puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne

i inne).  6

Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu

poznanie moŜliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji.

Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły

podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole

(diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą

pomóc:

1) rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole

podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb,

wspomagać;

2) nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu

wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku

poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;

3) pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane

dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi.

W wielu obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji zdrowotnej. Ze

względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości zdrowotnej oraz

nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach w przedszkolu i w domu,

współpracując w tym zakresie z rodzicami.

W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:

1) systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących

realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową

wychowania przedszkolnego i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych

tam wiadomości i umiejętności;

2) informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a takŜe włączają ich do

wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają;

3) zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie

organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci.

W celu właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej,

nauczyciele powinni znać podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół

podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły podstawowej.